DUYGUSAL ZEKÂSI GELİŞMİŞ ÇOCUKLAR YETİŞTİREBİLMENİN PÜF NOKTALARI
- Cambridge Üniversitesi’ndeki Clay Matematik Enstitüsü tarafından dünyada matematik dehası olarak kabul edilen, enstitünün koyduğu 1 milyon dolar değerindeki 7 matematik muammasından biri olan Poincaré sanısını çok genç yaşında çözen Rus matematikçi Dr. Grigory Perelman, kendini toplumdan soyutladığı için yalnız ve sefalet dolu bir ömür yaşamaktadır. Perelman son röportajında kendisini “beceriksiz bir işsiz” olarak tanımlamıştır.
Başarılı bir müzik eğitimi sonrası müzik yaşamının zirvesine ulaşan Amy Winehouse’un, ardından milyonları sürüklerken kendi iç yalnızlığı sonucu uyuşturucu bağımlısı olması neyle açıklanabilir?
- 1990’ların başında Florida’da bir lisede okuyan, IQ’ su akranlarına göre oldukça yüksek olan Jason’ın en büyük hayali Harvard’da fizik eğitimi alabilmekti. Bu hayaline ulaşabilmek için büyük emek veren Jason, tam puan alması gereken fizik dersinden düşük bir puan aldı. Yaşadığı hayal kırıklığı ve öfke ile eline aldığı ilk bıçakla fizik hocasını bıçakladı. Zekâsı bu denli yüksek olan bir genç nasıl oldu da böylesine korkunç ve şuursuzca hareket edebildi?
Yukarıdaki olaylar akademik başarı ile gerçek yaşamın maalesef ki birbirinden farklı olabileceği gerçeğini ortaya koyuyor. Günümüzde okul başarısı, tek başına bir çocuğun yaşamını başarı ve huzur içinde sürdürebilmesi için yeterli olamamaktadır. Akademik başarı ve zekâ, doğru kararlar alabilme, kendini kontrol edebilme, ahlaki değerlerle hareket edebilme, kendine güvenebilme gibi önemli yaşam becerileri ile birleştirildiğinde bizlerin yaşamına anlam ve değer katmaya başlar.
İnsan beyni üzerine yapılan son araştırmalar, insan zekâsının gerçek ölçütünün IQ olarak bilindiğini ancak hayat başarısı konusunda belirleyici olanın kişilerin duygusal zekâları (Emotional İntelligence-EQ) olduğunu ortaya koymaktadır.
- Araştırmacılar, çocukların duygusal zekâ bakımından gelişimlerinin en hızlı olduğu yaşların 5-9 yaş arası olduğuna dikkat çekmektedir. Bu çalışmalar, duygusal zekâ gelişimleri bilinçli biçimde desteklenen çocukların daha kolay bir ergenlik dönemi geçirdiklerini, akademik başarılarının daha yüksek olduğunu, depresyon gibi durumlarla daha kolay baş edebildiklerini göstermiştir.
-Duygusal zekânın ilkokulunun ailedir. Yapılan birçok araştırmada, duygusal zekâ becerilerinin daha az kalıtım yüklü ve geliştirilebilir olduğu sonucuna varılmıştır.
Anne babalar olarak neler yapabiliriz?
- Çocuğun olumsuz duygularını görmezden gelerek, inkâr ederek ve bastırarak yok edemeyiz. Böyle bir durumda olumsuz duygu daha da güçlenip kök salar. Çocuğunuz olumsuz duygularını size ifade ettiğinde duyguyu yargılamak ya da onu utandırmak yerine duygu hakkında onunla konuşabilir, bu duyguyla baş etmesi için öneriler sunabilirsiniz
- Duygularına değer verin, hislerini olduğu gibi kabul edin. Duygularını ifade etmesi için onu cesaretlendirin. Bunun en kolay yolu ona kendi duygularınızdan söz etmektir.
- -Çocuğunuza kazandırmak istediğiniz ahlaki değerlere, “nasıl bir çocuk yetiştirmek istiyoruz” sorusuna eşinizle birlikte karar verin. Bu değerler doğrultusundaki sosyal yardım organizasyonlarına çocuğunuzla birlikte katılabilirsiniz. Bu tür etkinlikler, insana ve diğer tüm canlılara aynı özen ve bilinçle davranması için çocuklara canlı modeller olacaktır.
- Özgüven duygusunun gelişimi için öncelikle çocuğunuzu gerçekten tanıyor olmanız son derece önemlidir. Onun ilgi ve becerilerine uygun işler, oyuncaklar, etkinlikler oluşturabilirsiniz. Bu sayede çocuğunuz halihazırda kendini yeterli ve başarılı hissettiği bir ortam bulacak ve özgüven duygusu gelişecektir.
- Ona olan sevginizi, koşulsuz şartsız gösterin. Sizin bu sevginin işareti olan davranışları göstermeniz(örneğin; onunla keyifli zaman geçirmek için hafta sonundan 2 saat ayırmak) bazı şartlara, durumlara (örneğin; derslerini düzenli çalışması) bağlı olmamalı.
- Hedef belirleme becerisi ve başarı duygusunun gelişimi için çocuğunuza erken yaşta sorumluluklar verin. Çocuklar yerine getirdiği her sorumlulukta kendi başına bir iş başarmanın mutluluğunu yaşar.
- Pozitif düşünme, iyimser bir bakış açısına sahip olma konusunda ona örnek olun. Onların bir numaralı ilgi alanları olan arkadaşlar, oyunlar gibi konularda onunla sohbet ederken iyimser bakış açısının hâkim olmasını sağlayarak işe başlayabilirsiniz.
- Günlük sorunlara çözüm bulurken çocuğunuza “Sence ne yapmalıyız?” gibi sorular sorarak fikrini alabilirsiniz. Bu, ona hem sorun çözme pratiği yaptıracaktır. Hem de fikrinin sorulması onun kendine güvenini pekiştirecektir. Bu hayat boyu etkisini gösterecek kalıcı ve önemli bir güçtür.
- Çocuğunuzu değişik hobiler edinmeye ve spor aktivitelerine katılmaya yönlendirebilirsiniz. Çünkü bu tür faaliyetler zaman yönetimi, zorluklarla baş etme, mizacını kontrol etme, tatmini erteleme, başkalarıyla bilgi alış-verişi, etkili iletişim kurma gibi önemli bilişsel ve sosyal becerileri gerektirmektedir.
Duygularımızı birbirimize daha çok ifade ettiğimiz anların artması dileğiyle, sevgiler!
